Yaban mersini drenajı iyi, kumlu-tınlı asitli ve organik maddenin %3 ün üzerinde olduğu topraklarda mükemmel gelişme gösterir. İdeal toprak pH sı 4.5 dir, ancak topraktaki organik madde yüksek ise 3.8 ile 5.5 arasındaki pH yı tolere edebilmektedir.
Yabanmersini yetiştiriciliği yapılacak bahçenin en az 6 ay önceden toprak analizinin yapılması gerekmektedir. Yabanmersini yetiştiriciliği yapmak isteyen girişimcilerin öncelikle uygun olan toprağı bulması gerekir, Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli faktör toprak analizidir. Uzman laboratuvarlarda yapılacak toprak analizinin durumuna göre bahçe kurulumu yapılmalıdır.
Toprağın ph değerinin 4.2 ile 5.5 arasında olması gereklidir bu değerlerin altında yada üzerinde değerler çıkar ise toprağa bazı müdahaleler ile uygun hale getirebilirsiniz. Fakat bu noktada analiz raporu çok önemli yani bize yol gösterecek olan toprak analiz raporudur. Toprağın ph’nın düzenlenmesi için gerekiyorsa 6 ay önceden kükürt uygulaması yapılması önerilmektedir. Sadece kükürt uygulaması değil fidanın ihtiyacı olup da toprakta olmayan bazı elementlerinde 6 ay öncesinden takviye yapmanız gerekebilir. Toprak ph ın 7 nın üzerinde olduğu topraklarda modifikasyonlar ve toprağa müdahaleler işe yaramaz. Bu size hem zaman kaybı hem de para kaybıdır. Yabanmersini dikiminin, yapılacağı bahçenin ph değeri 4 ün altında ise kireç uygulaması yapabilirsiniz. Yabanmersini asitli toprağı çok sever bundan dolayı ph değeri nin 4.2 ila 5.5 arasında olması gereklidir. Bataklık ve çok sulak topraklar yabanmersini yetiştiriciliği için uygun değildir. Yabanmersini drenajı kötü toprakları kesinlikle sevmez eğer bahçede drenaj problemi var ise bu problem çeşitli materyaller ile ortadan kaldırılmalıdır. Taban suyu problemi olan bahçelerde yabanmersini ciddi zarar görür bu bahçelerde masura sistemini uygulanması gerekmektedir. Yabanmersini kumlu tınlı toprakları sever bu topraklarda güzel gelişme gösterir. Yabanmersini vitamin ve mineral açısında organik zengin ve çok asitli toprakları sever ve o topraklarda iyi gelişim gösterir. Bahçede organiklik açısından sorun yaşanıyor ise çeşitli materyaller ile kompost yapılıp yabanmersini bahçesine uygulanmalıdır. Yabanmersini bahçesi için ideal toprak pH değeri 4.5 dir. pH değeri yüksek olan bahçelerde demir ve çinko eksikliği meydana gelebilir bu durum yabanmersini fidanlarının gelişimini olumsuz etkilemektedir.
Yabanmersini bahçe tesisinden önce bahçenin güvenliği de en az toprak analizi kadar önemli bir faktördür.
Yabanmersini yetiştiricilerinin en büyük problemlerinden biriside onca emek ve para yatırdıkları bu işte yabanmersini fidanlarının insan, yabani hayvanlar, doğal afetler gibi bazı nedenlerden dolayı zarar görebiliyor olmasıdır.
Bahçe kurulurken mutlaka çelik teller ile bahçenin domuz, karaca, dağ keçisi gibi yabani hayvanlara yada ahır hayvanlarına karşı güvenliği sağlanmalıdır, bu tellerin uzun ömürlü olmasından dolayı plastik kaplı olması tavsiye edilmektedir. Yabanmersini bahçesi ne giren bu hayvanlar fidanlara yada meyvelere ciddi zarar vere bilmektedirler. Kimi bahçelerde kuşlardan ve aşırı güneşten korumak için ağ ile bahçenin üzeri örtülmektedir .Bu sayede çekilen ağ özellikle öğlen saatlerinde güneşin etkisini azalttığı ve meyveler daha az yumuşadıkları için işçiler çalışmaya devam ederler ve bu sayede iş gücü kaybının da önüne geçmiş olursunuz.
Ekonomik olarak ciddi yatırım yapan üreticilerin tesislerini kötü niyetli insanlardan korumak amacıyla tesislerinde güvenlik elemanları ve güvenlik kameraları ile korumaları gerekmektedir. Bu sayede hırsızlık olaylarına karşı da tesisinizi koruma altına almış olursunuz.
Tarımın hangi dalı ile uğraşırsanız uğraşın bahçeniz her zaman dolu, sel, aşırı kar yağışı yada don gibi afetlere maruz kalabilir. Ama bizim yabanmersini bahçesi tesis etmeden önce bahçe kurmayı planladığımız bölgeyi iyi analiz edip çevre çiftçilerden bölge ile alakalı bilgi edinmemiz gerekmektedir bu sayede ileride olası doğal afet risklerine karşı önceden önlem alma imkanı yakalamış oluruz hatta gerekirse bölgenin risk durumu yüksek ise o bölgede yabanmersini bahçesi tahsis etmekten bile vazgeçebiliriz.
Bir diğer tehlikede aşırı rüzgar alan bölgelerdir bu bölgelerde yabanmersini yetiştiriciliği zor ve maliyetlidir bu bahçelerde kesinlikle rüzgar kıranlar kurarak fidanların kurumaları önlenmelidir. Yabanmersini bahçesinde de rüzgar kıran kurmak maliyet açısından sıkıntı yaratabileceğinden dolayı bu bölgelerde bahçe tesisi tavsiye edilmez.
Yabanmersini yetiştiriciliği yapacak olan üretici dostlarımıza tavsiyemiz bu işe başlamadan önce muhakkak bu işlerden anlayan işin ehli uzmanlardan destek almalarıdır. Kulaktan dolma bilgiler ile çeşitli sitelerden derlenen bilgiler ile hem zaman hem de maddi olarak zarar görebilirsiniz.
Yabanmersini bahçesi kurarken bahçenizde kullanacağınız yabanmersini fidanlarını çok dikkatli ve uzmanların görüşlerini alarak fidan çeşidine karar vermeliyiz amacı sadece fidan satmak olan kişilere dikkat etmelisiniz. Bahçe kurarken nasıl ki bölgenin iklim coğrafya ve lojistik gibi faktörlerini göz önünde bulundurarak yapıyorsak fidan seçiminde de aynı kriterleri göz önünde bulundurmak zorundayız. Ayrıca bu kriterlere ek olarak yabanmersini çeşitlerinin özelliklerini de göz önünde bulundurmalıyız. Bunlar olgunlaşma dönemi, hasat süreleri pazar istekleri gibi kriterlerden oluşmaktadır. Dünyada yabanmersininin onlarca çeşidi bulunmaktadır bu zamana kadar ülkemizde denenip başarılı olunan ve kapama bahçeleri kurulan bazı çeşitleri Yaban Mersini bölümünde türler kısmında görebilirsiniz.
Yetiştiriciliğin yapılacağı bahçenin belirlenmesinden sonra bahçenin hazırlık aşamasına geçilir. Bu noktada dikkat edilmesi gereken hususlar toprak değerleri ve yabancı ot ile mücadeledir.
Bahçe hazırlığı, toprak analiz raporlarına göre gerek görülmesi durumunda çeşitli gübreler, kükürt ve organik maddeler ilave edilerek yapılır. Bahçe yabancı ve zararlı otlardan tamamen arındırılmalıdır, aksi takdirde bu durum ileri zamanlarda sizin için ciddi külfet olabilir. Bahçe eğimli bir bahçe ise teraslama sistemi yapılması tavsiye edilir bu sayede hem fırtına gibi doğal afetlere karşı bahçe daha düzenli olacaktır hem de hasat döneminde daha rahat ürün toplama imkanı tanıyacaktır ayrıca bol yağış alan bölgelerde su baskını riski de minimum seviyeye inecektir. Lakin teras sistemi yaparken terasların hafif meyilli olmasına dikkat edin bu ilerleyen zamanlarda yukarıdan gelen su baskınlarına karşı terasların zarar görmesini engelleyecektir.
Bahçe düz bir arazide kurulacak ise mutlaka masura sistemi yapılmalıdır. Bu sistemde ot ile mücadele çok daha kolaydır. Masuralar malç örtüsü ile örtülür bu sayede fidanları ottan kurtarabilirsiniz sıra aralarındaki otları ise hasattan önce makine ile biçip kurtulursunuz. Ayrıca düz arazilerde su baskınları daha çok karşılaşılan bir sorun olduğundan masura sisteminde fidanlar su baskınından korunmuş olur.
Sıra araları ise makine ile hasat edilmeyecek ise 2mt ila 2.50mt arasındadır. Sıra üzeri ise 1 mt ile 1.50 mt arasındadır.
Makineli hasat yapılacak ise ( teraslamada yapılamaz) Sıra üzeri 1 mt sıra arası ise 3 mt olmalıdır.
Makineli hasat yapılacak bahçenin ekonomik olarak maliyetleri karşılaya bilmesi için en az 70 dönüm büyüklüğünde olmalıdır.
Bahçede sıralar ayarlanırken mutlaka güneş ışınlarının sıra aralarına girmesine önem verilmelidir bu sayede bütün fidanlara ihtiyacı olan güneş ışınlarının her açıdan girmesi sağlanmalıdır.
Teraslama veya Masuraları kurduktan sonra fidan çukurları 6 ay önceden açılıp toprak analiz raporuna göre gerekli görülen materyaller çukura karıştırılıp toprağın havalanması sağlanır. Fidan dikimine kadar geçen bu süre zarfında bahçeyi de dinlendirmiş olursunuz.
Fidan dikiminden önce mutlaka sulama sistemini kurmalısınız. Çünkü fidan dikiminden sonra bahçede borular ile çalışmak fidanlara zarar verebilir. Fidanların dikim zamanı sonbahar ve ilkbahar olmalıdır, her ne kadar tüplü fidanlar 12 ay boyunca dikilebilir olsa da köklerin istediği toprak ısısı sonbahar ve ilkbahar dönemlerindedir.
Bahçeye dikilecek Yabanmersini fidanlarını seçerken bahçenin bulunduğu coğrafyanın şartları da göz önünde bulundurularak Yabanmersini çeşitleri seçilmelidir ve seçilen fidanlar mutlaka 2 veya 3 yaşlı kendine verimli virüslerden ari sağlıklı çok dallı en az 50-60 cm büyüklüğünde olmalıdır.
Dikim yapılacak yabanmersini fidanları dikim çukuruna saksısı boyunda derinliğe yanmış gübreyle karıştırılmış toprak yada toprak ile karıştırılmış torf ile beraber dikilir. Dikilen yaban mersinleri ne mutlaka can suyu verilmelidir. Dip kısımlarına bitkinin köklerinin nemli kalması için doğaya ait materyaller konulur örneğin çam kabukları ağaç yaprakları fındık kabuğu odun talaşı gibi. Sonbaharda dikim yapılacak ise Yaban mersinlerinin yanına 1-1.50 mt boyunda kazıklar çakılarak o kazıklara bağlanır bu sayede kar yağdığında fidanların zarar görmesi önlenmiş olur.
Yabanmersini yetiştiriciliğinde sulama sistemi özellikle dikimden sonra ki ilk iki yıl çok önemlidir.
Ülkemizin özellikle doğu Karadeniz in yüksek bol yağış alan ve nemli bölgeleri dışında kalan tüm bölgelerde sulama sistemleri mutlaka kurulmalı ve kullanılmalıdır. Bu bitki kuraklığa karşı çok hassastır susuzluğa dayanamaz, sulama sistemi kurulacak bahçenin ve bulunduğu bölgenin iklim şartlarına göre sulama sisteminin ne şekilde kurulacağına karar verilir.Bu noktada iki çeşit sulama sistemi kurulabilir.
1. Yağmurlama Sulama
Bu sulama sistemini daha çok ilk bahar geç don tehlikesi bulunan bölgelerde kullanılabilir. Don yaşanan gecelerde bitkinin çiçeklerinin zarar görmemesi için ısının tehlikeli seviyeye düştüğü durumlarda kullanılması oldukça işe yarar. Suyun bol olduğu don tehlikesinin olmadığı normal günlerde de rahatlıkla kullanılır.
2. Damlama Sulama
Yabanmersini yetiştiriciliğinde en çok tercih edilen sulama damlama sulama sistemidir. Özellikle su israfını engellemek için harika bir yöntemdir. Minimum su miktarı ile maksimum fayda sağlarsınız. Ayrıca sulama suyuna ekleyeceğiniz sıvı gübrelerinde gübre tankları vasıtası ile sulama suyuna karıştırarak damlama vasıtası ile daha ekonomik ve daha hızlı bir şekilde verebilirsiniz. Damlama borularını tek sıra bitkinin kök bölgesine gelecek şekilde uygulayabilirsiniz.
Bu sistemlerden birini mutlaka bahçenizde kurmalısınız aksi taktirde gelişme durur verim düşer fidanlar kuruma noktasına doğru gider ve onca emeğiniz ve paranız boşa gitmiş olur. Sulama sistemi Yabanmersini bahçesi kurarken daha fidanları toprak ile buluşturmadan yapılması gereken bir iştir.
Yabanmersininin yılda ortalama 2500 mm suya ihtiyacı vardır. Bu su miktarının çoğuna havaların ısındığı yaz aylarında ihtiyaç duyar. Özellikle yabanmersininin gelişme dönemi olan haziran ile eylül ayları arasında kesinlikle susuz bırakılmamalıdır. Sulama için en uygun zaman sabahın erken saatleridir. Günde 60 dakika kadar sulama yeterli olabilir. Bu noktada sulama suyunun kalitesi de çok önemlidir suyun pH seviyesinin düşük olması ve temiz içilebilir su olması gerekmektedir. Kaliteli su ile zamanında yapılan sulamadan dolayı hem yabanmersini bitkileriniz sağlıklı büyüme gösterip gelecek yılın tomurcuklarını oluşturacak hem de hasat döneminde yabanmersini meyvelerinizin iri ve lezzetli olmasını sağlamış olacaksınız. Bu sayede meyveleriniz pazarlamada daha çok beğenilecek pazar payınız daha da artacaktır.
Yabanmersini yetiştiriciliğinde yabancı ot mücadelesi fidanların dikimin den önce başlar ve bahçe devam ettiği müddetçe ot ile mücadele devam eder. Birçok yetiştirici bahçe tesisi yapmadan önce yabancı ot ile mücadeleyi çok ciddiye almaz işin içine girdiğinde yabancı ot un bahçeye yaptığı baskıyı görerek tecrübe ederler. Dolayısıyla bu yazımızda bahçe tesisini planlı yan dostlarımıza yol göstermeye çalışacağız.
Bu bitki yüzeysel kök yapısına sahip ve besine çok sık ihtiyacı olduğundan yabancı otlar bu bitki ile rekabete girerler yabancı otlardan dolayı ihtiyacı olan besin elementlerini alamaz ise bitkide gelişim durur ve verim oldukça düşer. Özellikle geniş yapraklı otlar ve odunsu otlar bu bitki ile su ve besin maddeleri olarak rekabete girerler bu durumda yaban mersinleri zayıf düşer gelişim durur olumsuz etkilenirler.
Yabancı otlar ile en güzel mücadele yöntemi malçlama yapmaktır. Çeşitli herbisitler de yabancı otla mücadelede kullanılır fakat çok tercih edilen bir yöntem değildir. Malçlama da iki yöntem uygulanır bunlardan birincisi sıra üzeri malçlama örtüsü kullanımıdır dünyada çok sık kullanılan oldukça etkili bir yöntemdir. Sıra üzerine serilen çuval yapısındaki malçlama örtüsü bitkinin dibini nemli tutar yapısından dolayı örtünün altına su geçirir ama yabancı ot çıkmasını engeller 5-6 yıl kadar kullanım ömrü vardır.
İkinci yöntem ise sıralar üzeri doğal doğaya ait materyaller kullanarak yaklaşık 20 cm kalınlığında malçlama yapmaktır. Bu yöntem kimi bölgelerde çok uygulanırken kimi bölgelerde uygulanmamaktadır. Bu yöntemin malçlama örtüsüne göre birçok avantajı bulunmaktadır en büyük avantajı zamanla çürüyen materyaller toprağı havalandırır, organik gübre olur toprağı nemli tutar ve yabancı ot kontrolünde faydalıdır malçlama örtüsüne göre dezavantajı her yıl çürüme döngüsü olduğu için takviye yapılması gerekmektedir fakat bizce en doğal yöntem budur.
Yabanmersini sıra aralarını ise çim ekerek zaman zaman biten çimleri biçerek kontrol altında tutabilirsiniz.
Özellikle organik yabanmersini üretimi yapan yetiştiricilerin bahçelerinde yapılan ot ile mücadelede doğal materyalleri kullanmalarının ekstra faydaları olacağını hatırlatmak isteriz.
Yabanmersini gübre isteği toprak analiz sonucuna göre değerlendirilmeli ve bu rapora göre bir gübreleme programı yapılmalıdır. Yabanmersini yetiştiriciliğinde gübreleme çok önemlidir bu bitki azar azar ama sık gübreleme istemektedir.
Özellikle amonyum sülfat (21N) halk tabiri ile şeker gübreden çok hoşlanır bu gübre aynı zaman da pH ı düşürüp toprak asit oranını da arttırmaktadır. Toprak pH oranı çok düşük ise bu gübre tavsiye edilmez. Bunun yerine azot oranı en yüksek gübre olan üre kullanılmalıdır.
Gübre uygulamalarını sulama sistemine katarak yada direk bitki diplerine atarak uygulaya bilirsiniz sulama sistemi ile uygulamak hem zaman açısından avantajlıdır bitkiye hızlı nüfuz eder, hem de iş gücü anlamında daha ekonomiktir. Bahçede bir sürü eleman çalıştırmak zorunda kalmazsınız. Her yıl yada 2 yılda bir gübre uygulamalarından sonra toprak analizi ile bahçe organik madde değerleri ve pH derecesi kontrol edilmelidir.
Uygulanan gübre miktarı dikimden sonraki yıl bitki başına 0.90 gr dır.
İkinci yıl 0.90 gr üç eşit şekilde mart 0.30 gr, nisan 0.30 gr, mayıs 0.30 gr
Üçüncü yıl 0.105 gr üç eşit şekilde mart 0.35 gr, nisan 0.35 gr, mayıs 0.35 gr
Dördüncü yıl 0.120 gr üç eşit şekilde mart 0.40 gr, nisan 0,40 gr, mayıs 0,40gr
Beşinci ve daha sonraki yıllarda 0.150 gr üç eşit şekilde mart 0.50 gr , nisan 0.50 gr, mayıs 0.50 gr
Bu uygulama şekli mevsimin durumuna göre 1 er ay hazirana doğru kaya bilir küresel ısınmadan dolayı erken ilk bahar ya da havaların geç ısınması söz konusu olduğundan gübrelemede zaman farklılığı olabilir. Toprak analiz raporuna göre yanmış yani en az 1 yıl kuru ortamda bekletilmiş hayvan gübresi de ekliye bilirsiniz. Yalnız çok tuzlu olmasından dolayı tavuk gübresi olmamalı buna dikkat etmelisiniz. Gübreyi uygularken Yabanmersininin kök kısmına uygulamaktan kaçınmalı ortalama bir karış etrafına uygulamalısınız dip kısmına uygular iseniz Yabanmersini köklerinin yanmasına sebep olabilirsiniz. Ve bu durum maalesef çok sık karşılaştığımız bir problemdir.
Yabanmersini bahçesinde ot kontrolü için yapılan malç ve doğal materyaller ile yapılan masuralarda ilerleyen yıllarda kompostlaşarak gübre görevi görecektir. Unutulmamalıdır ki yabanmersini aşırı gübrelemeye karşı oldukça hassastır. Farkında olmadan aşırı gübreleme yaptığınızda Yabanmersini ölümleri meydana gelebilir.
Yabanmersini hasat ı iki şekilde olur 1.el yordamı ile yapılan hasat 2.ise makineli hasat. Ortalama 1 dönüm yabanmersini bahçesinden 1000 kg ila 2000 kg arasında ürün almanız mümkündür tabi bu sizin bahçeye yapmış olduğunuz hizmet ile orantılı bir durumdur.
Ülkemizde gerek bahçelerin küçük olmasından gerekse özellikle Karadeniz bölgesinde düz arazilerin olmamasından ve hasat makinelerinin çalışamadığı arazi şartlarından dolayı el ile insan gücü ile hasat yapılmaktadır. Ülkemizde bitkinin cinsine göre (erkenci, ortancı, geççi) hasat haziran ayının ilk haftası gibi başlar ve ağustos ayının ortalarına kadar devam eder. Bu da ortalama hasadın bir buçuk ay kadar sürmesi anlamına gelir. El ile meyve toplayacak işçi beline veya boynuna bağladığı hafif materyalden yapılmış kaplara toplamalıdır bu sayede hem rahat çalışır hem de toplanan meyveler daha kaliteli olur. Hasata meyveler tam olgunlaşmadan başlanmamalı ki bu pazarda ürününüzün değerini etkileyen önemli bir faktördür. Meyveler kırmızılıktan artık iyice siyah mor renge döndüğünde cinsine göre tadı iyice olgunlaştıktan sonra başlanmalıdır. Olgunlaşmadan toplanan meyveler toplandıktan sonrada olgunlaşmaya devam eder fakat istenilen kalitede olmaz. Meyveleri toplarken olmamış taneleri toplamamaya dikkat etmeniz gerekmektedir. Meyveleri taze tüketime sunulacak ise maksimum 0.500 gr lık şale kaplara toplamak daha doğru olacaktır bu meyvelerin daha kaliteli ve raf ömürlerinin uzun olmasını sağlayacaktır. Bu meyve sert olsa da sıcak havaya karşı oldukça hassastır. Şayet bahçede gölgelikler yok ise ki (oldukça maliyetlidir.) hasat a özellikle batı Karadeniz ve Marmara bölgelerinde sabah erken saatler de başlanmalı ve öğlen 12-15 arası hasat yapılmamalıdır, bunun sebebi de sıcaklığın doruk noktada olduğu saatlerde meyveler iyice yumuşar ve raf ömürleri kısalır. Hatta daha bahçeden çıkmadan meyveler bozulabilir. Yağışlı havalarda hasat yapılmamalıdır. Hasat yapılırken toplanan yabanmersini mümkünse hemen soğuk hava deposuna alınıp ön soğutmaya tutulmalıdır imkan yok ise bahçede nispeten serin gölgelik yerlerde bekletilmelidir. Bir işçi ortalama günde 25 kg kadar yabanmersini toplamaktadır bu rakam ürünün bolluğuna ve toplama şekline göre değişmektedir.
Yabanmersini bahçesi tesis etmeden önce hasat zamanını da düşünerek yatırımına başlamalıdır. Hasat sırasında bölgenin iş gücü potansiyeli ön soğutma imkanları ve hasat yapılan meyvelerin pazara ulaşımındaki soğuk zincir ve lojistik imkanlar önceden hesap edilmeli ve yatırıma bu değerler doğrultusunda geçilmelidir. Yabanmersini hasatı yabanmersini yetiştiriciliğinin finali onca emeğin karşılığı ve bu işin bayramıdır.
Yabanmersini budaması çok önemli bahçe bakımlarından biridir ve bahçeye dikim gerçekleştirdikten sonra budama yapılır ve her yıl ilk bahar veya son bahar da bitkinin gözleri uyanmadan önce tekrarlanması gereken bir bakımdır. Çok ve iri meyve almak için her yıl son baharda ya da ilk baharda budama yapılmalıdır. Budama aynı zamanda ocaktaki sürgün sayısını da arttıracaktır. Önemli olan sağlıklı yeni sürgünler elde etmektir. Sonbaharda yapılan budamanın avantajı bitkilerin daha geç çiçek açmasını sağlar bu sayede bitkinin ilkbahar geç donlarından etkilenmesini önler. İlkbaharda yapılan budamanın avantajı ise gözlerin normalden önce uyanması bu sayede daha erken meyve alabilirsiniz. Bitkiler uyanmaya başladıklarında asla budama yapılmamalıdır.
İlk yıl Budaması
Bitkinin dip kısmında bulunan ince zayıf sürgünler budanıp enerjinin ana gövdeye ve yeni sürgünlere verilmesi sağlanır.
İkinci yıl Budaması
Zayıf kalan sürgünler budanır bitkinin gelişimi iyi ise yarım kilo kadar meyve alınabilir.
Üçüncü yıl Budaması
Fidanın toprak ile buluşmasından üç yıl geçmiştir, artık her sürgünden yarım kilo kadar meyve alınabilir ama burada da asıl amaç yeni ve güçlü sürgünler elde etmektir. Bunun için zayıf sürgünlerin budanmasına her sene olduğu gibi devam edilir.
Dördüncü yıl Budaması
Bu aşamadan sonra dengeli bir budama uygulamalıyız.
Beşinci yıl Budaması
Artık fidanlarımız istediğimiz olgunluğa erişip istediğimiz meyveye kavuşmak üzereyiz bu noktadan itibaren budamalarımız belirli düzende yapılarak mümkün olduğunca çok sürgün almaya devam etmeli ve yaşlı dalları budamalıyız.
Budama yapılırken özellikle bitkinin aynı kişi yada kişiler tarafından yapılması tavsiye edilir bu bitkilerdeki değişim ve gelişimlerin daha sağlıklı takip edilmesi açısından çok önemli bir faktördür. Herhangi bir olumsuzlukta zamanında müdahale etme şansınız olur.
Yabanmersini bahçesinde düzenli yapılan budamalar ile sağlıklı ve genç dalların devamlılığını sağlarsınız, bu aynı zamanda iri ve bol meyve almanız anlamına da gelecektir. Bu ürününüzün pazarda daha iyi fiyattan alıcı bulmasını da sağlayacaktır. Yabanmersini piyasasında da müşteriler özellikle iri meyvelere rağbet göstermektedir. Doğru budama ile kaliteli yabanmersini meyveleri elde edebilirsiniz. Sağlıklı ve verimli bir yabanmersini bahçesinin püf noktası doğru budama ile olur.
Yabanmersini yetiştiriciliğinde hastalık ve zararlılar ile mücadele ye bahçe tesis ederken sağlıklı ve sertifikalı fidanlar seçerek başlanır. Bu mücadele de dikkat ve sabır başarı için önemli bir faktördür. Esasında bu bitki hastalıklara karşı oldukça dirençlidir.
Mantari hastalıklar
Hastalıkların başında da mantari hastalıklar gelmektedir. Hastalıklardan kurtulmanın en pratik ve kesin yöntemlerinden birincisi de hastalıklı fidanların budanması ile olur. Budanan dalların kesinlikle bahçeden alınıp uzakta bir yerde yakılarak imhası sağlanmalıdır. Buna rağmen hastalıklar ile mücadelede başarı sağlanamaz ise bahçede fungisit uygulaması yapılmalıdır. En önemli hastalıkların başında çeşitli mantari hastalıklar gelmektedir. Buna karşı alınabilecek en bilindik ve pratik önlem fidanların diplerinin havalandırılmasını sağlayarak ve mümkün olduğunca fidanların güneş alabileceği şekilde bahçe tesisi yaparak bu hastalığın önlenmesinde faydalı olur. Özellikle genç sürgünler bu tarz hastalıklara karşı oldukça hassastır.
Virüs hastalıkları
Bahçede hastalıklar ile mücadelede en zor olanı virüs hastalıklarıdır maalesef telafisi mümkün olmayacak sonuçlar ile karşılaşılabilir. Virüs hastalıklarında başarı sağlanamadığı takdirde bahçede fidan kayıpları kaçınılmaz olur.Bu tip hastalıklar ile mücadelede başarı ancak sağlıklı fidanlar temin etmek ile olur. Dünyada virüsten dolayı komple telef olan bahçeler bulunmaktadır.
Zararlılar
Doğada bitkiye zarar verebilecek bir çok zararlı bulunmaktadır bunlar sırası ile kurtçuklar, tırtıllar, bitler, böcekler, kuşlar ve kemirgenler olarak sıralayabiliriz. Bu zararlılar ile mücadele gerçekten zordur ve bu mücadeleyi verirken doğaya ve bitkiye zarar vermemeye özen göstermelisiniz. Özellikle çevreye ve meyveye zarar vermeyecek böcek ilaçları kullanmalısınız. Sık sık bahçeyi gözlemleyip zamanında geç kalınmadan müdahale edilmesi gerekmektedir. Kuşlar bu meyveyi çok sevdiklerinden dolayı mahsulde ciddi kayıplara neden olmaktadırlar bunun için bahçeyi komple bahçe örtüsü ile üstten kapatmak gerekmektedir. Bu sayede kuşlara karşı bahçeyi koruma altına almış olursunuz.
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de gün geçtikçe tüketimi artan ve yetiştiriciliği yaygınlaşan yabanmersini meyvesinin daha kaliteli olarak pazara sunulması için hastalıkla ve zararlılar ile mücadeleye mutlak önem verilmelidir. Bu sayede yabanmersini verimde kayıpların önüne geçilir, bahçe sürdürülebilirliği sağlandığı gibi pazarda daha kaliteli ve dolayısı ile değerli yabanmersini meyveleri elde edilir ve gelirimizi de arttırabiliriz. Yabanmersini yetiştiriciliğinde hastalıklar ile mücadelede bütün çiftçi dostlarımıza başarılar dileriz.
Yabanmersini fidan üretimi bir çok yöntemle yapa bilirsiniz. Tohumla çoğaltma, Çelik ile çoğaltma, Doku kültürü ile çoğaltma olarak sıralayabiliriz. Bu yöntemleri belirleyen faktör çoğaltmayı yapacak kişilerin çoğaltmayı hobi amacıyla mı yoksa ticari olarak mı yapacak bu duruma göre değişir. Ticari olarak yapılacak çoğaltmalar izne tabidir gerekli olan yerlerden izinler alındıktan ve telif hakları ödendikten sonra ancak ticari olarak çoğaltma yapabilirsiniz. Çoğaltmada kullanılan yöntemlerin başında çelikle çoğaltma gelir.
Çelikle çoğaltma
Çelikle çoğaltma da kullanılacak çelikleme materyalinin sağlıklı ,hastalıklardan arındırılmış olmasına dikkat edilmesi gerekir hijyenik ortamlarda çoğaltma yapmak sonuç için çok önemlidir. Çeliklerin isimlerinin cinslerinin bilinmesi önemli bir ayrıntıdır çeliklerin sağlıklı ana gövdeden alınmasına dikkat edilmelidir. Çelikler de kendi aralarında ikiye ayrılmaktadır,bunlar sert odun çelikleri ve yumuşak odun çelikleridir.
Sert odun çelikler
Sert odun çelikleri bitkiler kışın uyku moduna girmeden önce sağlıklı ve cinsi belli olan ana gövdeden belirlenir ve kışın uyku moduna girdiğinde kalem kalınlığında ana gövdeden alınır. Alınan çelik de yaprak gözü olmasına dikkat etmeniz gerekmektedir. Çoğaltmada kullanılacak malzemelerin mutlaka dezenfekte edilmesi gerekmektedir aksi takdirde mantari hastalıklar baş gösterebilir. Çoğaltmada kullanılan suyunda tuz ve su oranının yüksek olmaması gerekmektedir bunun için suyun tahlil edilmesinde fayda vardır.
Yumuşak odun çelikleri
Yumuşak odun çelikleri sağlıklı ve cinsi belli olan ana daldan ilk bahar döneminde yapraklar tam olarak açtıktan sonra alınıp yaprak yarıdan kesilerek perlit ve dere kumundan oluşan yastıklara alınıp uygun nem ve sıcaklıkta köklendirilmeye çalışılır. Yastıklarda drenaj çok önemlidir. Özellikle yağmurdan korumak gerekir bu çeliklerin çeşitli hastalıklara yakalanmasına neden olacaktır. Yumuşak odun çeliklerinin ciddi neme ihtiyacı vardır bunun için serada mistleme uygulanması gerekmektedir.
Tohum ile çoğaltma
Tohum ile çoğaltma tavsiye edilmemektedir çünkü tohum ile çoğaltılan yaban mersinleri yabani olmakta ve ticari değeri bulunmamaktadır.
Doku kültürü ile çoğaltma
Şu anda tüm dünyada ticari olarak en güvenilir sağlıklı ve hızlı sonucu doku kültürü yöntemi ile üretilen yabanmersini fidanlarından alınmaktadır. Laboratuvarda ultra hijyenik ortamlarda sağlıklı ve ismine doğru anaçlardan alınan parçaların özel karışımlar ve hormonlar ile virüsten ari ismine doğru sağlıklı ve her zaman dikilebilen bitkiler yetiştirilir.
Sonuç olarak yabanmersini üretiminde kullanılması gereken, ticari olarak avantajlı olduğundan ve sağlıklı bahçe tesisi açısından en güvenilir yöntem doku kültürü yöntemidir.
Yabanmersini yetiştiricileri kendi bahçelerinde ihtiyaçlarını karşılamak adına çelikle çoğaltma yapabilirler zor ama yapılabilecek bir yöntemdir.
EN